Bizden Haberler
KOOPERATİF GENEL KURULLARI
Kooperatif Ana sözleşmesi 1163 Sayılı Kooperatifler Kanuna istinaden kooperatifler her yıl olağan genel kurullarını Haziran Ayı sonuna kadar gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
Bu yazıda hangi kooperatiflerin genel kurullarını üç yılda bir yapabileceğinden , genel kurullar ile ilgili uygulamada daha çok karşılaşılan sorulara cevap vermeye çalışacağım.
Kooperatiflerin 2020 Yılı içinde gerçekleştirecekleri 2019 Yılı Genel Kurulu Covid-19 Salgını Nedeni ile Ekim Ayına sonuna kadar ertelenmiştir.
Genel Kurulları Ertelenen Kooperatiflerde Bilinmesi Gerekenler
Bilindiği üzere Dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Corona Virüs Salgını nedeni ile toplum sağlığının riske atılmaması amacı ile kooperatiflerin her yıl gerçekleştirmesi gereken olağan genel kurul toplantıları ertelenmiştir.
Uygulamada karşımıza çıkacak veya çıkmış bazı tereddüt duyulan hususlara aşağıda açıklık getirmeye çalıştım. Umarım faydalı olur.
Henüz Genel Kurulunu Gerçekleştirmemiş Kooperatifler Genel Kurullarını Hangi Tarihe Kadar Yapabilirler ?
7224 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 16.04.2020 Tarihinde resmi gazetede yayımlanmıştır.
Kanununun “Süre uzatımı, toplantı erteleme ve uzaktan çalışma” başlıklı 2.maddesinin d fıkrası aşağıda mevcuttur.
d) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, ilgili Bakan tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılır. Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
Maddeye göre kooperatiflerin 2019 Yılına ilişkin 2020 Yılının Haziran ayı sonuna kadar yapılması zorunlu olan olağan toplantılarını 2020 Ekim ayı sonuna kadar gerçekleştirmeleri mümkün olabilecektir.
Görev Süresi sona eren yönetim ve denetim kurullarının yetkileri devam edecek midir ?
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere görev süresi sona eren yönetim ve denetim kurullarının yapılacak ilk genel kurula kadar kooperatif ana sözleşmesinden ve 1163 Sayılı kooperatifler kanunundan doğan haklarını kullanmalarına engel bir husus bulunmamaktadır.
Uygulamada bankalar tarafından imza sirkülerinin süresinin dolması nedeni ile bilgilendirmeler yapıldığı görülmektedir. Böyle bir durumda bankanın ilgili birimlerine kanun maddesinin ibrazı yeterli olacaktır.
Yönetim Kurulları tarafından bu süreçte hangi harcamalar yapılabilir ? Hangi Harcamaların yapılması uygun olmayacağı düşünülmektedir ?
Her ne kadar görev süresi dolan yönetim kurulu üyelerinin 7244 Sayılı kanununun 2-d maddesine göre genel kurul tarihine kadar yetkileri devam etmek de ise de onaylanmış bütçe bulunmaması nedeni ile kooperatifin rutin faaliyetleri (vergi,sgk,ücret v.b.)dışında kooperatifi yeni bir taahhüt altına sokacak işlemlerden kaçınılması gerektiğini takdir yönetim kurullarında olmak üzere düşünmekteyiz.
Yapılacak Genel Kurul Tarihine Kadar Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerine Huzur Hakları ödenecek midir ?
Yargıtay kararlarında “Anayasaya göre angaryanın yasak olduğu ve huzur hakkının verilen bir emeğin karşılığı olduğu, yöneticinin alacağının doğduğunun ilke olarak kabulü ve genel kurullarda kararlaştırılmamış olsa bile, huzur hakkı olarak bir ücretin kooperatif tarafından ödenmesi..” görüşü benimsenmiştir.
Bu kapsamda yapılacak genel kurul tarihine kadar huzur haklarının yönetim ve denetim kurulu üyelerine ödenmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz.
Ertelenen Genel kurul ile ilgili eğer önceden çağrı mektubu gönderilmiş ise Ekim Ayına Kadar Yapılacak Genel Kurul için tekrar gündemi ortaklara göndermeye gerek bulunmakta mıdır ?
Genel kurul süreci baştan işletilmeli ve genel kurul için gerekli adımların takip edilmesi gerekmektedir. Gündemde önceki gündemden farklı olarak bazı maddelerin çıkarılıp yeni maddelerin eklenmesi mümkündür.
Kooperatifimizin Genel Kurulu için Gündemi ortaklara e-mail ile gönderebilir miyiz ?
Kooperatifler ortaklarına genel kurul davet mektuplarını ana sözleşmede gösterilen usul ile göndermek durumundadır. Bu nedenle e-mail ile gönderilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Kooperatiflerde Gündem Posta Yolu ile Gönderilmelidir
Kooperatifimizin Genel Kuruluna Bakanlık Temsilcisi gelmek zorunda mı ? Anonim şirketlerde her zaman çağırmıyoruz.
Kooperatiflerin olağan ve olağanüstü genel kurul toplantılarına bakanlık temsilcisi çağrılması zorunludur.
Bakanlık Temsilcisi Gelmesi Zorunludur.
Kooperatif olağan gündemini içeren gündemi (davet mektubunu )kargo ile göndersek olur mu ? Postaya vermek zorunlu mudur ?
Kooperatifler ortaklarına genel kurul davet mektuplarını ana sözleşmede gösterilen usul ile göndermek durumundadır. Bu nedenle taahhütlü mektup ile gönderilmesi gerekmektedir.
Kargo ile gönderilmesi mümkün değildir.
Kooperatifin olağan genel kurul gündemi elime geçti. Ancak görüşülmesini istediğim madde gündemde yer almıyor. Gündeme nasıl madde eklettirebilirim ?
Kooperatifin genel kurul gündemine ne şekilde madde ekleneceği ana sözleşmede belirtilmiştir. Buna göre gündeme madde ekleme iki şekilde mümkün olabilmektedir.
- Yöntem: Ortakların en az 1/10 u noterden müştereken gönderecekleri yazı ile herhangi bir konuda. Bu talep oylanmaz direk gündeme eklenir.
- Yöntem: Toplantı günü ortakların 1/10 u ana sözleşmede yazılı konularda toplantı açılıp gündem maddelerine geçilmeden önce divana önerge vererek madde ekletebilir. Ancak önerge divana sunulur. Divan oylar. Toplantıda hazır bulunan ve hazirun cetvelinde imzası olan ortakların yarıdan bir fazlası ile gündeme eklenir.
Bu iki yöntem arasındaki en önemli ayrım, toplantı günü gündeme eklenebilecek maddelerin sınırlı olmasıdır.
II-GÜNDEMİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Kooperatiflerde de anonim şirketlerde olduğu gibi gündeme bağlılık ilkesi geçerlidir. Gündeme bağlılık ilkesi, genel kurul toplantılarının amaca uygun olarak düzenli biçimde gerçekleştirilmesi amacını taşır. Bu ilke gündemde olmayan konuların görüşülmemesi ve gündemin değiştirilmemesi sonuçlarını doğurur. Gündemde olmayan konuların görüşülmemesi mutlaktır. Hiçbir şekilde gündemde olmayan konular hakkında karar alınamaz. Divan başkanın da gündemde olmayan konuları görüştürmemesi gerekir.
Gündemin değiştirilmemesi ise b,ir kural olmakla birlikte, bu kurala bazı istisnalar getirilmiştir. Çünkü genel kurul toplantı konularını belirleme konusunda, bütün yetkiyi, çağrı yetksi olanlara, özellikle yönetim kuruluna tanımak haksızlıklara neden olabileceği gibi demokratik de değildir. Bu nedenle söz konusu ilkeye yasa ile bazı istisnalar getirilmiştir. Bu istinaslar aşağıda A-)Genel kurl toplantısından önce değişiklik yapılması,B-Genel kurul toplantısı sırasında gündem değişikliği başlıkları altında incelenecektir.
A-)Genel Kurul Toplantısından Önce Gündem Değişikliği
Gündem hazırlama yetkisi hernekadar çağrı yetkisine sahip olan organlara tanınmış ise de üyelere de bazı yetkiler verilmiştir. Üyeler bu yetkilerini genel kurul toplantısından enaz 20 gün önce kullanmalıdır. Kanun bunu enaz 20 gün önce diye belirtilmişsede kanımızca sözkonusu başvuru, duyuru yapılmadan önce yapılmalıdır. Yada yasal süre içerisinde ikinci bir duyuru yapılmasına imkan tanınmalıdır. Gündem değişikliği istemi için süre şartından başka istemin yazılı olarak yapılması şartı da aranır. Noter tasdikli ihtarname ile yapılması zorunlu değildir. Bazı yönetim kurullarının yazılı başvuru şartını ağırlaştırarak noter aracılığı ile başvuru şartı araması hüsnüniyet ilkeleri ile bağdaşmaz. Diğer bir koşul, gündem değişikliği yapmak isteyen üyelerin sayısı ile ilgilidir.
Gündem değişikliği isteminde bulunan üyelerin dörtten az olmaması ve kooperatif enaz 1/10unu oluşturması şarttır. Daha önce belirtildiği gibi genel kurul tarihinden önce yapılan gündem değişikliğinin toplantı çağrısında ve ilanda gösterilmesi gibi tüm üyeler de duyurulması gerekir.
B-Genel Kurul Toplantısı Sırasında Gündem Değişikliği
Kural olarak toplantı çağrısı, ilan yapılıp bütün üyelere tebliğ yapıldıktan sonra gündem değişikliği yapılamaz .Ancak bu kurala bazı istisnalar tanınmıştır. 1163 sayılı Kanunun 46 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca;
1-Hesap Tetkik Komisyonun seçilmesi,
2-Bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması,
3-Çıkan ve çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması
4-Genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması
5-Yönetim kurulu kararlarının kanuna,anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırılığı nedeniyle iptali,
6-Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi konularında gündem değişikliği yapılabilir. Sayılan durumlar tahdidi olup yorum yoluyla genişletilemez. Değinilen konularda gündem değişikliği yapılması için kooperatife kayıtlı ortakların enaz onda birinin yazılı teklifte bulunması gerekir. Teklif ancak gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yapılmalıdır. Teklifi gündeme almak için ayrıca bir oylama yapılması gerekir. Yapılan oylamada genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü şarttır. Sadece kabul edenlerin sayısının fazla olması yeterli olmayıp onların sayısının genel kurula katılanların sayısından fazla olması gibi özel bir çoğunluk aranmaktadır.
Doğal olarak genel kurul sırasında yapılan gündem değişikliklerinin çağrıda ve ilanda belirtilmesi mümkün değildir. Ancak söz konusu değişikliklerin genel kurul tutanağında gösterilmesi zorunludur.
(Soru: Genel kurul yönetim kurulunu her zaman azledebilir mi? Cevap: 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’ na göre kooperatifin en yetkili organı olan genel kurulun, görev süreleri dolmayan yönetim ve denetim kurulu üyelerinin yeniden seçimini de konu alan bir gündemle toplanması, gündemde olmasa dahi anılan Yasa’ nın 46/son maddesinde öngörülen şekilde yönetim ve denetim kurulu üyelerinin azli ile yerlerine yenilerinin seçilmesini gündemine alarak görüşüp karara bağlaması her zaman mümkün bulunmaktadır.)
Haklı Sebebin Varlığı
Haklı sebebin varlığı gündeme bağlılık ilkesinin istisnası olarak kabul edilmektedir. Haklı sebebin varlığı halinde, genel kurul gündeminde madde olmasa dahi, bir yönetim kurulu üyesinin genel kurul kararıyla her zaman görevden alınması mümkün kılınmıştır.
Öte yandan, belirli pay gruplarına yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınması halinde genel kurulun azil yetkisi sınırlıdır ve ancak haklı sebep olması halinde genel kurul bir yönetim kurulu üyesini görevden alabilir. Aynı şekilde, haklı sebeplerin varlığı halinde şirket tüzel kişi yönetim kurulu üyesinden gerçek kişi temsilcisini değiştirmesi talebinde bulunabilir.
TTK haklı sebeplerin niteliği ile ilgili herhangi bir sınırlama getirmemiştir. Ancak, yolsuzluk, yetersizlik, bağlılık yükümünün ihlali, birden fazla şirkette yönetim kurulu üyesi olunması sebebiyle görevin ifasında güçlük, geçimsizlik, nüfuzun kötüye kullanılması gibi sebepler birer haklı sebep olarak kabul edilmektedir. Belirtmek gerekir ki, haklı sebepler bakımından bir sınırlama getirilmemiş olmakla beraber kişisel görüşler, siyasi görüşler haklı sebep olarak ileri sürülemez.
Kooperatiflerde genel kurulun başlaması için ortakların ne kadarının gelmesi gerekiyor ?
Ortakların 1/4 ünün gelmesi gerekmektedir.
Kooperatifin genel kurulunun başlayabilmesi için en az hazirun cetvelinde ismi bulunan ortaklarda 1/4 ünün asil veya vekil olarak toplantıya katılması gerekmektedir.
Kooperatifin genel kurulunu yönetecek divan başkanı kooperatif ortağı olmak zorunda mıdır ?
Ortak veya üst birlikten olması gereklidir. Yönetim kurulundan biri kişi de divan başkanı seçilebilir (engel hüküm yoktur)
Divan başkanı ancak kooperatif ortaklarından veya kooperatif üst birliğe bağlı ise üst birlikten istenecek temsilci aracılığı ile yönetilebilir.
Kooperatifin genel kuruluna kiracılar katılabilir mi ?
Hayır Katılamaz.
Kooperatif genel kurulunda alınan karara dava açmak istiyorum ne yapmalıyım ?
Genel kurulda alınan karara karşı aleyhte oy kullanıp, tutanağa şerhinizi düştükten sonra bir ay içinde genel kurul kararının iptali için dava açabilirsiniz
Kooperatif genel kurul başvurusunu ilgili bakanlığa yaptık ama bakanlık temsilcisi genel kurula gelmedi. Toplantı iptal mi olur ?
Hayır olmaz, toplantı tutanağına bu husus yazılarak toplantıya başlanır.
Toplantı İptal Olmaz
Kooperatifin olağan genel kurul toplantısına ortaklar gelmedi. Ne yapmamız gerekli ?
Tehir tutanağı tutularak tekrar temsilci talep edilmesi gerekmektedir.
Kooperatiflerde Genel Kurullar
Kooperatiflerde Genel Kurul Sonrası Bakanlık Temsilcisine verilmesi gereken dökümanlar nelerdir ?
- Islak İmzalı Yönetim Kurulu Raporu
- Islak İmzalı Denetim Kurulu Raporu
- Bilgi Formu (Kaşe İmza Yapılmış )
- Islak İmzalı Bilanço & Gelir Gider farkı hesabı
- Islak İmzalı Tahmini Bütçe ve Çalışma Programı
- Damga vergisi dekontu
- Genel Kurul Tutanağı
- Yevmiye defterinin kapanış noter onayı
- Hazirun cetveli
- Posta Listesi
- Islak İmzalı Gündem
Kooperatifin olağan genel kurulunu tescil ettirmek zorunda mıyız ?
Tescile tabi husus var ise 15 gün içinde ticaret odasında tescil etmeniz gerekmektedir.
Kooperatifin Genel Kurulunu Tescile Tabi husus var ise tescil ettirmeniz gerekmektedir.
Kooperatifin genel kurulunda alınan kararları ortaklara ayrıca duyurmak zorunda mıyız ?
Yeni tip kooperatif ana sözleşmelerinde bu şekilde madde bulunmasına rağmen, bir çok mevcut kooperatifte böyle bir madde olmadığı için ayrıca duyurma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Hayır Duyurmak Zorunda Değilsiniz
Ortağımızın vefat ettiğini öğrendik ancak varisleri kooperatife iki aydır gelmedi. Ne yapmamız gerekir ?
Ortağın varislerine yazı yazılarak kooperatife davet edilmesi, süresi içinde kooperatife başvurmamaları durumunda ortaklık hak ve yükümlülüklerinin devam edemeyeceği konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.
Kooperatif ana sözleşmesinin konuya ilişkin 16.maddesi hükmü aynen aşağıya alınmıştır.
“Ferdi münasebete geçilmeden önce ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder.
Mirasçıların temsilci tayin etmemeleri veya ortaklığa devam etmek istememeleri halinde, ölen ortağın alacak ve borçları 15’inci madde hükümlerine göre tasfiye edilir.”
Kooperatiflerde Pay Bölünebilir mi ?
Yapı kooperatiflerinde payın bölünmezlik ilkesi gereği, bir pay üzerinde birden çok kişinin ortaklık hakkının olması, o payın dışarıya karşı bölünmezliği nedeniyle tamamının hakları toplamı payı oluşturduğundan, tamamı bir pay kabul edilerek temsilci tayinini gerektirmektedir.
Veraset yolu ile ortak olanlar için yönetim kurulu tarafından nasıl karar alınması gerekmektedir ?
Veraset yolu ile ortaklık edinilmesinde varislerden biri kooperatife müracaat ederek ve bu müracaat dilekçesine de veraset ilamını ekleyerek müteveffanın ortaklık hakkının veraset ilamında yazılı kişilere intikalini istediği taktirde yönetim kurulunca alınacak karar “Ortaklarımızdan …………………………………………’nın vefatı nedeniyle, ortaklık hakkının ………………………. Mahkemesinden yada ……………… Noterinden verilen veraset ilamında adı geçen varislerine intikaline …….. karar verilmiştir.” şeklinde olmalıdır.
Veraset ilamında varislerin oransal olarak paylarının belirtilmiş olması, her ne kadar bu varisler arasında geçerli ise de, kooperatif yönünden bir hüküm ifade etmemektedir. Dolayısıyla ortaklığın devam etmesi halinde, ortaklık hakkının tamamı dikkate alınarak ve temsilci muhatap alınarak kooperatifçe işlem yapılmaktadır. Temsilcilerin kendi aralarında veya başkalarına bu haklarının devri, diğer paydaşların rızasını almak kaydı ile mümkün olabilmektedir
Hangi Kooperatifler her yıl genel kurul yapmak zorunda değildir ?
Üst kuruluşa ortak olan kooperatifler; çağrıda yer alan olağan genel kurul toplantılarının birleştirilerek yapılmasına dair gündem maddesini, genel kurul toplantısında görüşerek kabul etmeleri şartıyla, olağan genel kurul toplantılarını iki veya üç hesap dönemini kapsayacak şekilde erteleyip birleştirmek suretiyle yapabilir.
Kooperatifin Genel Kurul Toplantısından kaç gün önceye kadar ortak olanlar genel kurula katılabilir ?
Yapı kooperatiflerinde bir gün önce bile ortaklığa kabul yönetim kurulu kararı alınmış ise genel kurula katılma hakkına sahip olunur. Ancak diğer kooperatiflerde üç aylık süre mevcuttur.