Bizden Haberler

Vergi Alacağında Zaman Aşımına Düzenleme Geldi

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 1 numaralı Tahsilat Genel Tebliğinde değişiklik yapan 16 Nisan 2016 tarihli resmi gazetede yayınlanan 7 sıra numaralı tebliğde “Tahsil Zaman Aşımı” başlıklı alt bölümünde değişikliklere gitmiştir. Bu değişiklikleri kısaca şu şekilde özetleyebiliriz.

6183 sayılı Kanunun 102. maddesinde “Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zaman aşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zaman aşımı hükümleri mahfuzdur. Zaman aşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükümde, amme alacağının vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilemeyen bu alacakların zaman aşımına uğrayacağı düzenlenmiştir.

6183 sayılı  amme alacaklarının tahsil usulü hakkındaki  Kanun uyarınca, gerek özel kanunlarında ödeme süresi gösterilmiş olsun, gerekse özel kanunlarında ödeme süresi gösterilmemiş bulunsun, bütün amme alacaklarının (para cezaları hariç) zaman aşımının tayininde, vade tarihinin rastladığı takvim yılını takip edecek olan takvim yılının başı esas alınır.

Zaman Aşımı Ne Zaman Kesilir?

6183 sayılı amme alacaklarının tahsil usulü hakkındaki Kanunun 103. maddesinde zaman aşımının kesilmesi düzenlenmiştir.

Madde hükmüne göre zaman aşımının kesilmesi halinde, amme alacağının zaman aşımı süresinin hesabında, zaman aşımının kesildiği tarihin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılının başı esas alınır.

Zamanaşımının İşlememesi Halleri

• Borçlunun yabancı memlekette bulunması, hileli iflas etmesi veya terekenin tasfiyesi dolayısıyla zaman aşımının işlememesi halinde, süre sebeplerin kalktığı günün bitmesinden itibaren başlar.
• Özel kanunlarda zaman aşımı ile ilgili düzenlemeler yer alabilmektedir. Bu tür durumlarda özel kanunlarda yer alan hükümlere istinaden amme alacaklarının tahsil zaman aşımı işlemez.
• İflas Ertelemede Bütün Takipler durur

2004 sayılı icra iflas Kanunumuzun iflas ertelemesi ile ilgili 179/b maddesinde “Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur; bir takip muamelesi ile kesilebilen zaman aşımı ve hak düşüren müddetler işlemez.” hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen amme alacaklarına ilişkin tahsil zaman aşımı iflas ertelemesi süresince işlemez.

2004 sayılı icra iflas Kanunumuz gereğince borçlunun iflasına hükmedilmesi sonucunda mallarının tasfiye edilmesine rağmen alacaklıların alacaklarını elde edememeleri durumunda aciz vesikası düzenlenmektedir.

“Bu borç, borçluya karşı, aciz vesikasının düzenlenmesinden itibaren yirmi yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, iflasına karar verilen amme borçlusu hakkında yapılan tasfiye sonucunda amme alacağının tahsil edilememesi halinde aciz vesikasının düzenlendiği tarihten itibaren yirmi yıl geçtikten sonra bu alacak zamanaşımına uğrayacaktır.

Adli para cezalarında zaman aşımı 10 yıl

Adli para cezaları ile ilgili zamanaşımı süresi 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 68 inci maddesinde genel süre şeklinde on yıl olarak belirlenmiştir.

Ancak, aynı maddede;

• Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmuş olup da on beş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, on yıllık sürenin yarısının; on beş yaşını doldurmuş olup da on sekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında on yıllık sürenin üçte ikisinin geçmiş olması halinde cezanın infaz edilmeyeceği belirtilmiştir.
• Türleri başka başka cezaları içeren hükümlerin, en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle infaz edilmeyeceği, düzenlendiğinden, adli para cezalarının zaman aşımına uğrayıp uğramadığının bu hükümler de dikkate alınmak suretiyle tespit edilmesi gerekecektir.

Ayrıca, adli para cezalarının zaman aşımının tayininde adli para cezasına hükmedildiğine ilişkin mahkeme kararının kesinleştiği gün esas alınacak ve süre bu günden itibaren işlemeye başlar.

Diğer taraftan, Türk Ceza Kanununun 71 inci maddesinde

“(1) Mahkûmiyet hükmünün infazı için yetkili merci tarafından hükümlüye kanuna göre yapılan tebligat veya bu maksatla hükümlünün yakalanması ceza zaman aşımını keser.

(2) Bir suçtan dolayı mahkûm olan kimse üst sınırı iki yıldan fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlediği takdirde, ceza zaman aşımı kesilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre, adli para cezalarının tahsil zaman aşımı süreleri maddede yer alan nedenlerden dolayı kesilebilmektedir.

Öte yandan, adli para cezalarının zaman aşımına uğrayıp uğramadığının tespitinde tahsil zaman aşımını kesen haller ile tahsil zaman aşımının işlememesi hallerinin de dikkate alınması gerekir. Adli para cezalarına ilişkin tahsil zaman aşımını kesen bir halin mevcut olması durumunda yeniden işleyecek zaman aşımı süresi Türk Ceza Kanunu kapsamında belirlenir.

İdari para cezaları ile ilgili olarak zamanaşımına ilişkin özel hükümler Kabahatler Kanununda düzenlenmiş olup, söz konusu düzenlemelere yönelik açıklamalar anılan Kanunla ilgili Genel Tebliğde yapılmıştır.

Zaman aşımına uğramış amme alacaklarının terkin işlemleri

Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanununda Devlet alacaklarının kanunlar gereğince terkin edilmesiyle ilgili işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak görevi Gelir İdaresi Başkanlığına verilmiştir.

Tahsil zamanaşımına uğrayan amme alacaklarının terkini için “Zamanaşımına Uğramış Amme Alacaklarına İlişkin Terkin Cetveli” kullanılır. Zamanaşımına Uğramış Amme Alacaklarına İlişkin Terkin Cetveli, tahsil daireleri tarafından her borçlu için ayrı ayrı olmak üzere 3 nüsha düzenlenir. Zamanaşımına uğramış olan amme alacaklarının kayıtlardan silinebilmesi, bu konuda yetkili olan makamdan alınacak izne bağlıdır.

Yetkili makama birden fazla borçluya ait cetvelin gönderilmesi gerektiği durumlarda, cetvellerin yanında bu cetvellere ilişkin icmalin de oluşturularak gönderilmesi icap eder.

6183 sayılı Kanun kapsamında olup Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerinin dışında başka kamu idareleri tarafından tahsil ve takip edilen ancak tahsil zamanaşımına uğramış alacakların terkin edilmesine ilişkin işlemlerde bu bölümde yapılan açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilir.